13 stycznia przypada Dzień Koszuli. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu była to najczęściej noszona część garderoby, dziś, o ile nie obowiązuje nas dress code w pracy, już nie zakładamy jej tak często. Natomiast dla naszych przodków koszula była rzeczą niezwykle osobistą. Stanowiła podstawowe ubranie, często pozostawiane nawet do kąpieli. Znane są także różne wróżby z koszulą. Jakie moce zatem kryje zwyczajna koszula?
Dlaczego akurat koszula?
Koszula była pierwszym ubraniem, jakie otrzymywało dziecko. W koszuli chodziło się do pracy, do kościoła i świętowało najważniejsze uroczystości. Koszulę darowano na ślub, w koszuli rodzono i umierano. Nie da się więc zaprzeczyć, że koszula była w ludowej garderobie bardzo ważnym elementem.
Magia ludowa właśnie takim przedmiotom nadawała niezwykłe znaczenie. Ponieważ koszulę nosiło się przez cały czas, magicznie przejmowała ona cechy konkretnej osoby. (Swoją drogą, jeśli w ogóle jej nie ściągano, przejmowała z pewnością także cechy fizyczne, takie jak zapach…) Z tego względu chętnie wykorzystywano koszule damskie i męskie w różnych zabiegach magicznych.
Przeczytaj więcej o magii w kulturze ludowej.
Wróżby z koszulą
Koszulę wykorzystywano zwłaszcza w magii płodnościowej oraz magii miłosnej. Koniecznie należało użyć koszulę należącą do przedstawiciela płci przeciwnej, niepochodzącego z rodziny osoby zainteresowanej wróżbą. Koszula damska lub męska przydawała się we wróżbach na katarzynki i andrzejki. Podczas nocy przespanej właśnie z koszulą przyśnić się miał przyszły współmałżonek.
Tuż po urodzeniu, noworodka zawijano w koszulę należącą do płci przeciwnej, aby jako dorosły w przyszłości miał powodzenie u panien lub kawalerów. Pięknie haftowaną koszulę mogła podarować przyszłemu mężowi narzeczona – był to intymny prezent o wysokiej wartości. Wróżby z koszulą wykorzystywano także do odczyniania uroków. Tu wymagane były także specjalne formuły wypowiadanych słów.
Tajemna magia zaklęta w koszuli
Magiczna moc koszuli mogła objawiać się także w inny sposób. Już samo noszenie tego elementu garderoby miało w określony sposób oddziaływać na właściciela. Koszule na wschodzie Europy są bogato zdobione haftem krzyżykowym. Dla laika skomplikowany wzór w określonych kolorach to tylko zdobienie: jednak mogły one być także zaklęciem. Kobiety haftujące koszule zawierały w wyszytych znakach życzenie ochrony przed złem, przywiązywały mężczyznę do siebie lub zawierały inne wróżby.
Specjalne koszule zakładano także w momentach granicznych między życiem a śmiercią. Wierzono, że koszula pozbawiona węzełków ułatwi przekroczenie tej najważniejszej granicy. Dlatego te niezwykłe koszule przygotowywano dla kobiet rodzących oraz dla osób konających. Koszule na czas śmierci dodatkowo powinny być wykonane z obrusu, którego używano podczas wielkanocnego śniadania.
Współcześnie ubranie ma spełniać zupełnie inną funkcję niż dawniej. Kompletując własną garderobę warto jednak wspomnieć o dawnych zwyczajach i zastanowić się nad tym, jaką wartość mają tak naprawdę noszone przez nas rzeczy. Czy są rzeczywiście tak wyjątkowe?
Przeczytaj o koszulach ludowych.
