Współczesna choinka bez bombek? Tylko, gdy jest bardzo skromna lub awangardowa w formie. Bombka to od dziesięcioleci podstawowa ozdoba na domowym drzewku bożonarodzeniowym. Wiele osób posiada piękne szklane bombki, które są w rodzinie od pokoleń, inni co roku kupują nowe i w ten sposób tworzą własną rodzinną historię. A kiedy i gdzie bombka zawisła na choince po raz pierwszy?
Potrzeba matką wynalazku
Historia szklanej bombki choinkowej wbrew pozorom nie jest aż tak długa. Rozpoczyna się w połowie XIX wieku w Niemczech. Według legendy pracujący w hucie szkła w mieście Lauscha Hans Greiner zrobił pierwsze bombki na Boże Narodzenie w roku 1847. Nie było go stać, by zakupić popularne wówczas ozdoby, czyli cukierki, jabłka i orzechy. Wpadł zatem na pomysł, aby wykorzystać materiał, w którym pracował na co dzień.
Już w kolejnym roku szklane kule zawieszane na gałązkach bożonarodzeniowego drzewka zyskały na popularności. Z czasem zakład „wynalazcy bombek” stał się centrum najpiękniejszych ozdób choinkowych. W kolejnych latach w całych Niemczech rozwijały się małe, rodzinne fabryki zajmujące się produkcją tych świątecznych ozdób. Pod koniec XIX wieku niemieckie bombki z Lauscha zawędrowały za ocean, gdzie osiągnęły cenę $25 za zestaw – współcześnie to równowartość prawie $600!
Bombka pod dachem królewskich rezydencji i pod strzechą
Kariera szklanej bombki z Niemiec była błyskawiczna. Już podczas kolejnych świąt w 1848 w Londynie opublikowano rycinę przedstawiającą rodzinę królewską siedzącą obok choinki udekorowanej m.in. bombkami. W Polsce szklane kule zaczęły się pojawiać jeszcze w XIX wieku. Ze względu na cenę i dostępność, najpierw zawisły na choinkach w pałacach i dworach, u mieszczan i w domach inteligencji. Na wsiach upowszechniły się nieco później.
Początkowo bombki niejako zastępowały tradycyjne ozdoby: ich kształt miał imitować okrągłą formę jabłek, orzechów czy światów. Jednak bardzo szybko pojawiły się także figurki i przedstawienia przedmiotów takich jak buciki, parasolki, grzybki, bałwanki, aniołki itd. W kształcie bombek niektórzy doszukują się symbolicznego znaczenia i dobrych życzeń na przyszły rok. Oto niektóre z nich:
- kula – jako doskonała figura oznacza powtarzalność i ciągłość życia oraz nieskończoność i wieczną naturę Boga
- owoc – symbolizuje dostatek i urodzaj, jest rodzajem daru dla Pana Jezusa przychodzącego na świat
- jabłko – w kulturze ludowej posiada bardzo bogatą symbolikę, na choince wieszano zwykle rajskie jabłuszka, które miały zapewnić urodę i zdrowie
- orzechy i szyszki – symbole płodności i urodzaju, stanowiły element zapewniający dobrobyt, zdrowie i siłę w przyszłym roku
- ptak – odnosi się do szczęścia, radości i pokoju; jako że jest kształtem bardzo trudnym do wykonania dawniej w Niemczech istniały rodziny, które specjalizowały się tylko w wykonywaniu choinkowych ptaszków
- ryba – odwołuje się do symbolu pierwszych chrześcijan
Tradycyjne bombki choinkowe
Historia bombki choinkowej nie sięga setek lat wstecz, ale trzeba przyznać, że ta niewielka ozdoba odniosła spektakularny sukces na całym świecie. Współcześnie żyjący nie pamiętają już choinek i stroików świątecznych bez bombek, zwłaszcza szklanych. Plastikowe, tańsze odpowiedniki pojawiły się zaledwie kilkadziesiąt lat temu. I pomimo atrakcyjnej ceny, wciąż ustępują gracją i pięknem szklanym kulom wykonywanym z wielką precyzją.
Różnorodność kolorów, wzorów i zdobień, kształtów, form wykonania bombek w XXI wieku jest ogromna. A jakie bombki dominują w Waszej kolekcji? Co najczęściej zdobi choinkę? Może macie jakieś swoje ulubione bombki lub perełki, które tylko czekają by je zaprezentować podczas świąt?
