11 listopada 1918 roku zawarto rozejm w Compiègne, w konsekwencji którego Polska po 123 latach wróciła na mapy Europy. W roku 1937 ten dzień ustanowiono świętem narodowym. Jednak w wielu krajach europejskich ten dzień świętowano jeszcze wcześniej niż w wieku XX – 11 listopada przypada święto świętego Marcina. Jest to jeden z najbardziej znanych świętych chrześcijańskich, patron dzieci, żołnierzy, jeźdźców i podróżników.
Marcin z Tours
Św. Marcin żył w IV wieku n.e. i był rycerzem pochodzącym z Kapadocji. Legenda głosi, że pewnego zimowego dnia spotkał on zziębniętego żebraka, któremu podarował swój płaszcz. Tej samej nocy we śnie ukazał mu się Jezus Chrystus ubrany w darowany płaszcz. To zdarzenie tak odmieniło Marcina, że postanowił przywdziać szaty duchowne. Zrezygnował ze służby wojskowej i w całości poświęcił swoje życie Bogu. W 371 roku został mianowany biskupem Tours – jednak nie chciał przyjąć tego stanowiska. Według podań, schował się przed posłańcami w komórce z drobiem, jednak głośne gęganie gąsek sprawiło, że ci znaleźli go bez trudu. Na pamiątkę tego zdarzenia gęsi są teraz symbolem świętego Marcina.
Dzień Świętego Marcina
Uroczystości na cześć pobożnego rycerza są częścią dorocznego świętowania nie tylko w Polsce, ale także w Anglii, Niemczech i Skandynawii. Dzień 11 listopada był tradycyjnie dniem ucztowania – św. Marcin jest uznawany za strażnika gromadzonych jesienią zapasów, a także za patrona uboju bydła i gęsi. Obowiązkową potrawą w ten dzień jest tzw. gęś świętomarcińska. Na uczcie ku czci świętego nie mogło również zabraknąć świeżego pieczywa, rogalików oraz grzanego piwa czy wina. Niekiedy wywodzi się ten zwyczaj od przedchrześcijańskich krwawych ofiar i rzezi zwierząt, które odbywały się w podobnym czasie.
Święto Marcina wyznaczało zakończenie prac rolników – uważano, że po tym dniu ziemia powinna odpoczywać i nie można jej niepokoić. W innym wypadku może ona bowiem nie wydać plonów w przyszłym roku. Był to też ostatni dzień wypędzania bydła na pastwiska. Do tego dnia rybacy powinni również zakończyć swoje połowy.
Dziś dzień świętego Marcina jest hucznie obchodzony m.in. w Poznaniu, gdzie na to święto przygotowuje się słynne rogale świętomarcińskie, oraz w kilku innych miastach Polski. W pozostałych miejscach zwyczaj ucztowania oraz zakańczania prac rolniczych powoli odchodzi w zapomnienie wraz z tradycyjnym rolnictwem, a święty Marcin oddał dzień swojego patrona uroczystym obchodom odzyskania niepodległości.
