Pająki to przestrzenne dekoracje umieszczane w wiejskich izbach. Do ich wykonania używano słomy, bibuły, papieru, płótna, grochu, fasoli. Najczęściej wieszano je w okresie Bożego Narodzenia, ale bywało, że zdobiły wnętrza przez cały rok. Mniejsze pająki mogły być umieszczone na środku pomieszczenia, te większe natomiast zawieszało się przy ścianie lub w świętym kącie. Jak wygląda tradycyjny pająk z bibuły? Jakie są jego rodzaje?
Pająk z bibuły: najstarszy i największy
Najstarszym typem pająka tworzonego przez wiejskie gospodynie był pająk wbijany. Jego podstawą była kulka ciasta, wosku, seler lub inne twarde warzywo. Do niego wbijano długie, proste słomki, które rozchodziły się we wszystkie strony tworząc większą kulę. Na końcu słomek umieszczano kawałki papieru, wycięte z niego kwiaty lub inne figury.
Z kolei największymi pająkami były pająki łańcuchowe. Zajmowały one powierzchnię całego sufitu – ich środkiem był gwóźdź zatknięty u tragarza. Do niego przywiązywano łańcuchy, które rozchodziły się promieniście we wszystkie strony izby. W centrum umieszczano innego, mniejszego pająka lub świat wykonany z opłatka.
Pająki plecione
To jedne z najstarszych typów pająków, wykonuje się je głównie ze słomy. Ich podstawą jest wypleciony słomiany baldachim. Na nim zawiesza się ozdoby – bibułkowe lub papierowe figury albo kolejne, mniejsze „daszki”, które zdobione są w ten sam sposób. Ilość kondygnacji jest dowolna, więc pająki plecione mogą przybierać naprawdę okazałe formy, duże zarówno na szerokość, jak i wysokość. Plecione pająki często mają płaskie baldachimy, ale spotyka się także wersje o wypukłych kształtach.
Pająki krystaliczne
Ich nazwa wywodzi się od struktury nawiązującej do sieci krystalicznej. Pająki te wykonuje się ze słomek podobnej długości, które złączone ze sobą tworzą ostrosłupy. W zależności od wersji – wszystkie ostrosłupy są ze sobą złączone i są takiej samej wielkości lub środek tworzy największy ostrosłup, a kolejne, coraz mniejsze, są przymocowane do jego rogów. Dodatkową dekoracją dla tego rodzaju pająków są ozdoby z bibuły i papieru np. pompony lub jeżyki.
Pająki żyrandolowe
Ten typ z pająków do dziś jest bardzo chętnie wykonywany. Jak mówi sama nazwa – pająki żyrandolowe przypominają żyrandole lub dawne świeczniki. Taki pająk z bibuły za podstawę ma okrąg, który zawieszony jest na kilku taśmach. Tworzą je nitki ze słomkami i bibułkami w kształcie harmonijek, pasy postrzępionego płótna, nitki z grochem lub fasolą lub nawet pasy bibuły. Natomiast na okręgu (z drutu lub leszczyny) umieszcza się dekoracje z kwiatów bibułkowych lub nawiązujące do zdobień taśmy. Dodatkowe ozdoby pająka zależą już jedynie od fantazji twórcy: pająk może być bardzo minimalistyczny lub składać się z wielu warstw taśm, na których zawieszony jest okrąg i które zwisają niżej.
Już 1 grudnia będzie dostępny kolejny, ostatni już ebook – Jak zrobić pająka z bibuły? Tam znajdzie się jeszcze więcej informacji o pająkach, a także praktyczne wskazówki i instrukcja krok po kroku, jak wykonać takiego pająka!
Wpis powstał w ramach projektu Rok w kwiatach.
