zima na wsi

Zima na wsi: świętowanie i spotkania

Z roku na rok zima coraz mniej przypomina tę mroźną, białą porę roku, która podziwiamy na obrazkach i przywołujemy we wspomnieniach. Tak jak śniegowe zaspy odeszły też do przeszłości dawne zajęcia zimowe naszych przodków. Niegdyś zima na wsi była wypełniona spotkaniami towarzyskimi, tańcem, śpiewem i wspólnymi zabawami. Przy przędzeniu lnu czy innych pracach gospodarskich spotykały […]

jesień na wsi

Jesień na wsi: czas pracy i czas zakończenia

Deszcz, mgła i coraz niższe temperatury ostatecznie zakończyły tegoroczne lato. Rozpoczęła się szkoła, dzień znacznie się skrócił i nadszedł czas ciepłej herbaty pod kocem w bliskiej odległości kominka lub grzejnika. Dziś jesień oznacza mniejszą ilość czasu spędzanego na zewnątrz, więcej pysznego jedzenia wieczorami oraz stosik książek lub kilka zaplanowanych seriali na długie ciemne popołudnia. A […]

obrzęd

Obrzęd, zwyczaj i obyczaj – czy to to samo?

Nieobyczajne zachowania, nadzwyczajne zjawiska, grupy obrzędowe przedstawiające tradycje swojego regionu – obrzęd, zwyczaj i obyczaj funkcjonują w naszym języku w znacznie węższym znaczeniu niż kiedyś. Dziś wszystkie charakterystyczne dla kultury ludowej wydarzenia czy ceremonie określamy tymi nazwami zamienne. Tymczasem każde z nich ma inne znaczenie i opisuje zupełnie inną część folkloru i tradycji ludowej.

kobieta w kulturze ludowej

Nieczysta czy nietykalna? Kobieta w kulturze ludowej

W ciągu ostatniego wieku pozycja kobiety w społeczeństwie zupełnie się odmieniła. Kobieta w kulturze ludowej nie miała tylu praw, co mężczyzna, była uznawana za istotę niższą, gorszą, nieczystą. I choć to ona prowadziła gospodarstwo domowe, starała się o codzienne posiłki, rodziła i opiekowała się dziećmi, wykonywała dziennie niezliczoną ilość prac to wciąż była uznawana za […]

pogranicze

Pogranicze, czyli w poszukiwaniu tożsamości

Regiony etnograficzne kojarzone są w większości przypadków jedynie z ich centrami. Krakowiacy mieszkają w Małopolsce wokół Krakowa, Rzeszowiacy to już tylko Podkarpacie, a całe Podhale to to samo, co Zakopane. O tym, że jest inaczej zaznaczałam już w tekście na temat regionów, a pogranicze, ze swoimi odmiennymi strojami, zwyczajami, folklorem, stanowi niekiedy większość terytorium regionu. […]

regiony etnograficzne

Regiony etnograficzne – konieczny podział czy nieprzydatne rozgraniczenie?

Pytanie postawione w tytule może być szokujące – bo to przecież tak, jakby zapytać o to, czy potrzebujemy granic państw. A jednak podział pod względem grup etnograficznych przysparza wielu kłopotów. Która wioska była ostatnią lachowską, a która pierwszą pogórzańską? Gdzie mieszkali ostatni Krakowiacy, a gdzie pierwsi Kliszczacy albo Zagórzanie? Regiony etnograficzne Małopolski tworzą wielokolorową, interesującą […]