Folklor to naprawdę fascynująca dziedzina kultury. Kultura ludowa przedstawiona w atrakcyjny sposób, może przyciągnąć wiele widzów, odbiorców, oglądających. A jednak nadal większość społeczeństwa traktuje folklor jako coś wyjątkowo nudnego i mało ciekawego. Co zrobić, aby zmienić ten pogląd i jak zainteresować kulturą ludową szerszą publiczność?
Jak sprzedać folklor?
Kultura ludowa kojarzy się w większości z mało interesującymi, sztywnymi występami starszych osób. Ewentualnie większego zespołu dziecięcego lub młodzieżowego, którego wystąpienie jest pokazem zaawansowanych umiejętności tanecznych. Z czasem, obserwując grupy odtwarzające kulturę ludową mamy wrażenie, że oglądamy wciąż to samo, a po dłuższym czasie zastanawiamy się, czy wybierając się na takie wydarzenie zobaczymy coś, co rzeczywiście nas zainteresuje.
Mimo wszystko, jest wiele zespołów, grup i osób, które potrafią przekazać kulturę ludową w sposób porywający, nawet tych, którzy nie chcieli mieć z folklorem nic do czynienia.
Jaki jest sekret dotarcia do współczesnego odbiorcy, który szybko się nudzi i dużo wymaga?
1. Niech się dzieje!
Nie, występ kapeli i grupy śpiewaczej wykonującej piosenki biesiadne znane w całej Polsce nie jest ciekawy. Lepiej wyszukać pieśni i melodie ze swojego regionu, sięgnąć głębiej po starsze utwory, które przedstawią coś jeszcze nieznanego współczesnym. Odtwarzanie folkloru muzycznego lub tanecznego może być interesującym zajęciem zarówno dla wykonawców, którzy będą musieli natrudzić się przy próbie zaśpiewania, zagrania, zatańczenia najstarszych form, ale również dla odbiorców, którzy usłyszą i zobaczą coś nowego.
Ważne jest także to jak zestawione są utwory, które będą prezentowane. Przyciąga to, co szybkie, rytmiczne, wesołe. Natomiast uwagę utrzymuje różnorodność – poprzeplatane ze sobą polki, walce i krakowiaki będą ciekawsze niż np. same walczyki. Najciekawsze utwory warto przedstawić na początek i koniec, ponieważ to te części najlepiej zostaną zapamiętane. I dobrze nie przesadzić z długością występu: sprawdza się tu zasada co za dużo, to nie zdrowo.
2. Przyciągnij odbiorców tym, co dla nich atrakcyjne
W niektórych regionach przywiązanie do kultury ludowej jest pielęgnowane od pokoleń, w innych zamiłowanie do rodzimego folkloru trzeba dopiero uformować. A często bywa też tak, że folklor tego regionu, gdzie się o niego dba jest popularny na większym terenie. Można to wykorzystać na własną korzyść.
Folklor góralski jest popularny. Dlaczego nie zacząć od tego? Jeśli chcesz wykształcić zainteresowanie kulturą ludową, spróbuj zacząć od pokazania tego, co interesuje. Kapele góralskie przyciągają publiczność, zyskują przychylność w każdej części Polski. Zaproś zespół, zaprezentuj tańce i zwyczaje. A potem zestaw z rodzimą kulturą i pokaż, że ona też jest ciekawa i może być równie pociągająca, co góralska.
3. Pokaż, naucz, zapoznaj
Ludzie coraz częściej szukają aktywnych form spędzania wolnego czasu, a siedzenie przed sceną i oglądanie zespołów, nawet tych najlepszych, nie jest dla każdego kuszącą wizją wolnego popołudnia. Oprócz pokazu tańca, śpiewu czy gry na instrumentach warto w bezpośredni sposób przekazać wiedzę na ten temat: zrobić warsztaty lub zajęcia otwarte, zorganizować wspólnie śpiewanie albo ludowe „jam session”. Zaprosić na imprezę folklorystyczną, podczas której uczestnicy nauczą się kilku kroków tańca, słów przyśpiewki albo będą mogli dołączyć do kapeli. Takie aktywności zyskują coraz większą popularność, dzięki temu, że odbiorca może z nich wiele wynieść – nie tylko miłe wspomnienia czy przyjemne doznania estetyczne, ale konkretne umiejętności, nowe znajomości, dużo ciekawsze przeżycia.
4. Folklor jako rekonstrukcja historyczna
Grupy rekonstrukcji historycznej odtwarzają życie ludzi w różnych okresach historycznych i w różnych miejscach na świecie. Osoby zafascynowane wiekami średnimi, okresem romantyzmu albo II wojną światową starają się z niezwykłą dokładnością pokazać sposób ubierania się, jedzenia, zamieszkania społeczeństwa tamtego okresu. Folklor to również rekonstrukcja historyczna: wsi z XIX lub początku XX wieku, gwary, zwyczajów, sposobu obchodzenia świąt rodzinnych i dorocznych. Z niewiadomego tylko powodu ta rekonstrukcja nie jest odbierana z takim entuzjazmem jak inne. Być może wina leży w samych odtwarzających, którzy nie traktują tego z należytą dokładnością. Ale jeśli potraktujemy zespół jako grupę rekonstrukcyjną, postaramy się o jak najbardziej zbliżone do oryginałów stroje, akcesoria, instrumenty, język, zachowania – okaże się, że folklor jest ciekawą i fascynującą przygodą. A więc…
5. Nie czyń folkloru atrakcyjnym, tylko pokaż go takim, jaki był!
Świat, w którym żyli nasi przodkowie jest fascynujący. Odtwarzanie go – również. Przedstawianie zachowań ludzi, ich wierzeń, ogromnie bogatej obrzędowości, kultury słownej i muzycznej nie jest proste. Wymaga wiele godzin spędzonych nad historycznymi książkami, w muzealnych magazynach, na wywiadach ze starszymi ludźmi. Wreszcie nad przygotowaniem ciekawego, zgodnego z historią scenariusza i urzeczywistnieniem go. Ale ten wysiłek się opłaca, a potem z pewnością zostaje doceniony także przez publiczność.
A Ty? Jakie masz pomysły, żeby dobrze sprzedać folklor?
